با
سلام.
به
سایت خانه و
خاطره خوش آمدید.
خواجه نصیرالدین
طوسی
(از 597 تا 672
هجری قمری)
خواجه
نصیرالدین
طوسی
خواجه
نصیر الدین
مشهور به محقق
طوسی؛ حکیم و
دانشمند بزرگ
جهان در سال 597 هجری در
شهر طوس
خراسان دیده به
جهان گشود. این
محقق گرانقدر که شیعه
مذهب بوده ؛ در
زمان
هلاکوخان به
وزارت رسید و
رصدخانه
مراغه را با بیش
از 12 دستگاه
و ابزار نجومی
جدید و با
ابتکار خود
ساخت که از
شاهکارهای
مراکز علمی
جهان در قرون
وسطی بود.
بعدها تیکو براهه
منجم هلندی با
تقلید از او
رصدخانه
اوزانین برگ
را برپا نمود.
خواجه نصیرالدین
طوسی
حدود 80 کتاب
و رساله در ریاضیات؛
نجوم؛ فلسفه؛
تفسیر و مسایل
اجتماعی نوشت
و از کارهای
معروف او در
علوم؛ وضع
مثلثات و قضایای
هندسه کروی؛
تفهیم بی نهایت
کوچک ها و تکمیل
نظریه ارشمیدس
است.
علامه
حلی (شاگرد
وی) از او به
عنوان استاد
بشریت یاد میکند و جورج
ساتن وی را
بزرگترین ریاضیدان
اسلام به شمار
می آورد و
بروکلمن
آلمانی می گوید
وی از مشهورترین
دانشمندان
قرن هفتم و
برترین مولفان
این قرن به
طور مطلق است.
جامعه
علمی جهان به
پاس خدمات و
تلاشهای این
دانشمند بزرگ
در علم ریاضی
و نجوم نامش
را بر کره ماه
ثبت نمود.
این
حکیم سرانجام
در سال 672 هجری در
شهر مقدس کاظمین
درگذشت. بنابر
وصیت خودش او
را در پایین
پای دو معصوم
دفن کردند و
بر مزارش
نوشتند :
و
کلبهم باسطٌ ذراعیه
بالوصید
(منبع:
سایت VatanBlog. Com )
...... ......... ............
............... .................. ......................
خواجه نصیرالدین
طوسی
خانه باستانی
ستارگان
رصدخانه
مراغه
سال 2008 میلادی
سال رصدخانه
مراغه
نام
خواجه نصیرالدین
طوسی و ستارهشناسی
ايرانی در هم
گره خورده
است.
یکی
از مغولانی که
در حمله به ایران
شرکت داشت،
فقط به خاطر
آنکه در کشتن یک
نوزاد ایرانی
وقت تلف کرده
بود، به دستور
فرمانده مغول
کشته شد.
سرباز
مغول که به
زور به خانهای
وارد شده بود،
وقتی دید مادری
به نوزادش شیر
میدهد،
بلافاصله
مادر را کشت و
نیزه را به
دهان کودک
وارد کرد اما
کودک شروع به
مکیدن نوک نیزه
کرد.
سرباز
چند لحظه صبر
کرد و بعد نیزه
را فرو کرد. شب
وقتی این
داستان را برای
فرمانده با آب
و تاب تعریف
کرد، به خاطر
مکث در کشتار
ایرانیان،
کشته شد. ایرانیان
حاضر نبودند
حکومت خلیفههای
ستمگر اموی و
عباسی را بپذیرند؛
به همین خاطر
در بخشهای
مختلف ایران
حکومتهای
محلی تشکیل میدادند.
یکی
از خلفای عباسی
برای از میان
بردن یکی از این
حکومتهای ایرانی
به نام
خوارزمشاهیان،
مغولان را تشویق
کرد تا به ایران
حمله کنند و
بکشند و
بسوزانند.
مدتی
گذشت و یکی از
آن نوزادانی
که از حمله
مغول جان سالم
به در برده
بود، وزیر
دانشمندی شد
كه حاکم
خونخوار مغول
- هلاکوخان - را
تبدیل به مردی
دانشدوست
كرد و همچنين
او را تشویق
کرد به بغداد
حمله کند؛ به
این ترتیب
بساط
حکومت عباسیان
برای همیشه
برچیده شد.
او
حکیم، ستاره
شناس و منجم
بزرگ، خواجه
نصیرالدین
طوسی بود.
چندین
قرن بعد از
مرگ خواجه، یونسکو
به خاطر اهمیت
دستپخت علمی این
ایرانی بزرگ،
سال 2008 را
سال رصدخانه
مراغه نامگذاری
کرد.
تقسیم ایران
مابین مغول و
خلیفه عباسی/ 653
ق/ 1256 م
در
آغاز، مغولان
با حمله به ایران
قدرت را به
دست گرفتند و
کشور میان
مغولان و خلفای
عباسی تقسیم
شد اما بعد
همان مهاجمان
خونخوار و بیادب،
تحت تاثیر
فرهنگ ایران
قرار گرفتند و
اهل شعر و ادب
و دانش و هنر شدند.
دانشمندان
ایرانی از
علاقه مغولان
به طالعبینی
و پیشبینی آینده
استفاده كرده
و به این
بهانه مراکز
بزرگ نجومی
تاسیس کردند.
امروزه
کشورهایی مثل
ترکیه و
ازبکستان - که
در قدیم بخشی
از ایران
باستان بودهاند
و امروزه خود
را وارث
مغولان میدانند
- مدعیاند
همه این کارهای
نجومی را
دانشمندان
آنها انجام
دادهاند!
خواجه
نصیرالدین
طوسی با ساخت
مراکز بزرگ
نجومی - که
شامل
دانشگاه،
رصدخانه، کتابخانه،
کارگاههای
ساخت ابزار
ستارهشناسی،
خوابگاه و
مسکن و
امکانات رفاهی
دانشمندان
بود - از
دانشمندان
برتر جهان قدیم
دعوت کرد که
در مراغه جمع
شوند و در
کنار هم کار
کنند.
رصدخانه
مراغه
با
کار خواجه نصیرالدین
طوسی، ایران
نخستین مرکز
جهانی ستاره
شناسی را در
مراغه، قبل از
تاسیس NASA در
ایالات متحده
آمریکا بنیانگذاری
کرد.
سالها
پیش، یک هیأت
باستانشناس
به سرپرستی
دکتر پرویز
ورجاوند به
حفاری علمی
رصدخانه قدیم
مراغه
پرداختند و بسیاری
از آثار آن
دوران را از
دل خاک
درآوردند.
مکانیابی
تاسیس
رصدخانه در ایران
قدیم، خودش
کاری علمی بود
و مناطقی که
معمولا آسمان
صاف و بیابر
داشتند در
اولویت
بودند؛ آسمان
سمرقند در
ماوراءالنهر،
آسمان
کوهستانهای
مراغه در
آذربایجان و
آسمان
پرستاره کویر
کاشان.
رصدخانه
خوارزم
خواجه نصیرالدین
طوسی/ همشهری
فردوسی
حکیم
نصیرالدین
طوسی شاگردان
بزرگ و سرشناسی
تربیت کرد مثل
علامه حلی،
قطبالدین شیرازی،
اثیرالدین
اومانی، کمالالدین
بغدادی،
ابوالفضايل
شرفشاه
استرآبادی و...
کاش
منجمان جوان ایرانی
به جای عکس
دانشمندان
خارجی، تصاویر
قدیمی نجوم ایرانی
را به دیوار
اتاقشان میزدند.
تصویری است
از خواجه
نصیرالدین
طوسی ، همشهری
فردوسی که مثل
او دستار
خراسانی به سر
بسته. این تصویر
در
کتابخانه ملی
ملک نگهداری میشود.
اگر نوشته
طولانی زیرش
را بخوانید، میفهمید
که قدیمیها
چه احترامی به
خواجه طوس میگذاشتهاند؛
«المولی
المعظم
الامام
الاعظم نصیر
الملت و الدین،
محمد بن محمد
بن الحسن
الطوسی، اطال
الله بقاه».
البته
فقط در قدیم
به او احترام
نمیگذاشتند.
در زمان ما هم
به پاس خدماتی
که او به پیشرفت
نجوم جهان
کرده، جایی را
به نامش
در کره ماه - در
نصفالنهار 41
جنوبی و مدار
صفر - نامگذاری
کردهاند.
رصدخانه
سمرقند در
خوارزم/ قرن
هفتم ق/ سیزدهم
میلادی
به نام
خداوند جان و
خرد
خوب
به این تصویر
نگاه کنید!
دانشمندان و
دانشجویان ایران
قدیم در یک
دانشکده یا
مرکز مطالعات
نجومی مشغول
مطالعه و
محاسبهاند.
از
سقف، یک
اسطرلاب طلایی
آویزان است و
در گوشه سمت
راست نیز یک
ابزار قدیمی دیده
میشود.
این
مینیاتور از
مهمترین
آثار تاریخ
نجوم در ایران
قدیم است و با
اینکه در
کتابخانه
دانشگاه
استانبول ترکیه
نگهداری میشود،
هیچ کشوری نمیتواند
ادعای غیرایرانی
بودن آن را
بکند. میدانید
چرا؟
چون بر سر در
ساختمان
مصراع، آغاز
شاهنامه فردوسی
نوشته شده؛ به
نام خداوند
جان و خرد.
(منبع:
از سایت همشهری
و ميراثايران
و علی شهیدی)
...... ......... ............
............... .................. ......................
با
تشکر از سایت
همشهری و میراث
ایران و آقای
علی شهیدی و
سایت وطن
بلاگ. کام / سایت
خانه و خاطره/
سروش آذرت/ تیر
ماه 1390 خورشیدی/ یولی
2011 میلادی/