با
سلام.
به
سایت خانه و
خاطره خوش آمدید.
کلنل
محمد تقی خان
پسیان
(1270 تا 1300
شمسی)
کلنل
محمد تقی پسیان؛
تحصیلات
/ خدمت در ژاندارمری
در سال 1309 ه.ق(1270 شمسی) در محله
سرخاب تبريز طفلی پا به عرصه
وجود نهاد كه
محمد تقی
ناميده شد.
پدرش ياور
محمد باقرخان
پسيان از
ايلات كرُد منطقه
و مادرش فاطمه
سلطان عزت الحاجيه
از همان كودکی
در تربيت
فرزند
كوشيدند.
او دوران
تحصيلات
ابتدایی
خود را در
تبريز به
پايان برد و
در سال 1324 ه.ق برای تكميل
تحصيلات به
تهران آمد و
وارد مدرسه
نظام شد. او در
سال 1329 ه.ق با
درجه نايب دومی
وارد خدمت شد
و مدارج ترقی
را یکی بعد از ديگری
پيمود. در سال
1331 ه.ق وارد مدرسه
صاحب منصبان
ژاندارمری
شده و در سال 1332 ه.ق
در جنگی كه با الوار در
بروجرد داشت
شجاعانه
جنگيد و مجروح
شد. وی پس از پيروزی
از سوی ستاد ژاندارمری
به درجه ياوری
رسيد. در 20 رجب 1332 ه.ق
به رياست تیپ
همدان منصوب گشت.
هنگام
جنگ جهانی
اول(1293
شمسی/1333 ه.ق)
همراه ملّيون
به مبارزه
پرداخت و از
خود شجاعت بسيار
نشان داد به طوری كه
آوازه شجاعت
او در جنگ با
روسها حتی
به خارج از
ايران رسيد.
پایان
جنگ جهانی
اول/ ریاست
ژاندارمری
خراسان
او پس از عقب نشینی مليون به
ناچار برای تحصیل
نظامی به
آلمان رفت و گفته
میشود آموزش
خلبانی
پرداخت،
اما پس از
اتمام جنگ جهانی
اول(1297 شمسی) به ايران
بازگشت و اندکی بهنگام
نخست وزیری مشیرالدوله
حسن پیرنیا به سمت
رياست
ژاندارمری
خراسان رسيد.
در آن زمان
قوام السلطنه
حاكم خراسان بود و
كلنل به محض
ورود مشغول به
اصلاح امور و برقراری
امنيت شد و با
سختگيری بر كارپردازان
دستگاه والی،
قوام السلطنه
را از خود
رنجاند.
کلنل
پسیان بهنگام
کودتای 1299 سیّد
ضیاء
پس از
كودتای
سوم اسفند 1299 شمسی و روی
كار آمدن دولت
سيد ضياالدين
طباطبایی،
كلنل پسيان
طبق دستور رییس دولت اقدام به
دستگيری
قوام السلطنه
كرد (13 فروردين
1300
شمسی) و او
را تحت الحفظ
به تهران فرستاد اما
پس از مدتی
سيد ضياالدين
طباطبایی متواری شد
و قوام السلطنه
خود به نخست وزيری
رسيد و كشمكش
ميان كلنل و
قوام شروع شد.
احمد
قوام السلطنه
(قوام السلطنه
برادر وثوق
الدوله)/ دو
بار نخست وزیر
دوران مشروطه
و سه بار در
دوران محمد
رضا پهلوی؛
قیام
کلنل پسیان
برعلیه دولت
قوام السلطنه
/ فروردین 1300 شمسی
قوام السلطنه،
نجدالسلطنه
را به حكومت
خراسان گمارد اما
كلنل پسیان كه
از حكومت قوام السلطنه
بيمناک
شده بود به
فكر طغيان
افتاد و مصمم شد كه
خود زمام امور
خراسان را در
دست بگيرد. بدين
نيت هنوز چند
روزی از كفالت نجدالسلطنه
نگذشته بود كه
بدون بهانه و بی
مقدمه شخص
نامبرده را
توقيف كرده،
اداره حكومتی را
خود در دست
گرفت (12
فروردین 1300 شمسی) و جمعی از ارباب
نفوذ شهر كه
مخل امنيت می شمرد
توقيف و تبعيد كرد.
در مرداد
1300 شمسی
دولت بار
ديگر صمصام السلطنه
بختياری را
به حكومت
خراسان منصوب
كرد و صمصام السلطنه
نيز برای
دلجویی يا
فريب كلنل
محمد تقی خان
پسيان و با
آگاهی از محبوبيت و نفوذ
او در خراسان
او را طی حکمی
به كفالت
ايالت خراسان
منصوب نمود و
با او مدارا نمود. اما در
اواخر مرداد 1300 شمسی قوام السلطنه
با كلنل علناً
مخالفت كرد و
بدو پيشنهاد
نمود تحت
شرايط زير
كشور را ترک
كند:
1- كلنل حقوق
دو ساله خود
را برداشته به
اروپا مسافرت
كند.
2- محاسبات را
ظرف 15 روز بسته
و امور ايالت
را به توليت آستانه
واگذار كند.
3- به تمام
افسران
ژاندارم و اهالی
محل دولت
تأمين دهد.
4- از
طرف دولت به
قوای ايليات
توصيه خواهد
شد كه با كلنل پسیان مدارا كرده
او را به سرحد
برسانند.
جنگ
میان قوای كلنل پسیان
و كرُدهای قوچانی
اما كلنل
اين پيشنهاد
را نپذيرفت و
قوام طی
تلگرافهایی
برای حاكمان
و خوانين
منطقه كلنل پسیان را ياغی و
متمرّد خواند
و دستور شورش
عليه او را
صادر كرد. بدين
ترتيب سردار
معزز والی
بجنورد، شجاع الملك رییس ايل هزاره،
شوكت السلطنه
و سيد
حيدر رؤسای
طوايف سريری و
سالار خان بلوچ
جهت جنگ با
كلنل پسیان بسيج
شدند. امير شوكت الملك
خواهان خاتمه
قضيه با صلح و
آشتی
بود و در
حالی كه شرايط
ملاقاتی
را با كلنل پسیان در گناباد
فراهم نمود،
سردار معزز با
كرُدهای قوچانی
به شهر قوچان
حمله كرده ژاندارمری
را خلع سلاح
نموده و قوچان
را متصرف شدند.
محل
تدفین کلنل
محمد تقی خان
پسیان در
مجموعه باغ
نادری مشهد؛
فرجام
کار کلنل محمد
تقی پسیان/
نهم مهرماه 1300
شمسی
كلنل پسیان به محض
شنيدن خبر تصرف
قوچان،
گناباد را ترک
كرد و راهی
قوچان شد و در
جعفرآباد و دو فرسنگی قوچان جنگ سختی بين قوای
كلنل پسیان و
كرُدهای قوچانی
شروع شد و
كلنل پسیان شخصاً
در تپه های
جعفرآباد با
تفنگ و شصت
تير جنگيد و
به دليل محاصره
شديد و اتمام
مهمات و فرار
عده ای از
نفراتش، ناجوانمردانه
كشته شد (نهم مهرماه 1300
شمسی/ 1340 ه.ق) و سر كلنل پسیان توسط كرُدهای
قوچانی از بدن
جدا گشت.
پس از
رسيدن خبر شكست
ژاندارمری و
مرگ كلنل پسیان، محمودخان
نوذری
بلافاصله
دولت را از
قتل كلنل پسیان آگاه ساخت و خود
نيز اظهار
اطاعت نمود.
جنازه و سر
كلنل پسیان در
15 ميزان 1300 شمسی با تجليل و احترامات
نظامی فراوان به
مشهد وارد شد
و عده بسياری
از اهالی
شهر و افراد
ژاندارم در حالی
كه گريه
ميكردند آن را
مشايعت كردند. سران
ژاندارمری و بعضی از
هواخواهان
كلنل پسیان نطقهای
پرُ حرارتی
ايراد كردند و
در حالی كه جمعيت
بسياری
گرد آمده بود
و احساسات
شديدی
از خود بروز
ميداد سر و
جنازه او را
در مقبره
نادرشاه دفن
كردند.
پس از
شهادت او هر
ساله به مدت
پنج سال عزاداريهای
مفصلی در
مشهد انجام شد
تا اينكه پس
از به قدرت
رسيدن سلسله
پهلوی
انجام مراسم
عزاداری و سالگرد به
مناسبت اين
فاجعه ممنوع
گشت.
.................. ................. ............... ............... ............
سایت
خانه و خاطره/
سروش آذرت/
اسفند ماه 1390
خورشیدی/ مارچ
2012 میلادی