با
سلام.
به
سایت خانه و
خاطره خوش آمدید.
نگاره
از سایت مذهبی-
فرهنگی و
اجتماعی
سیّد
رضی گرد
آورنده نهج
البُلاغه
(زاده 359 ه.ق /
وفات ششم محرم
406 ه.ق)
محمد بن
حسين معروف به
سيد رضی
در سال 359 ق.
ديده به جهان
گشود. پدرش
ابواحمد حسين
بن موسی نام
دارد که نسبتش
با چهار واسطه
به امام موسی
بن جعفر (ع) می
رسد. سيد رضی
از بزرگان
شيعه و دارای
مقام و منزلت
در دولت بنی
عباس و دولت
آل بويه بود و
برادرش سيد مرتضی از بزرگان
علما و فقهای
شيعه در قرن
پنجم هجری
قمری و از ضاحب
تاليفات فقهی و اصولی
است. سيد رضی
از همان اوايل
کودکی با اشتياق
فراوان به
محضر درس شيخ
مفيد حاضر شد
و به همراه
برادر، مراتب
ترقی و کمال را
پيمود. وی
علاوه بر جديت
و پشتکار زياد
از نبوغی
ذاتی
و خدادادی
برخوردار بود
که پيشرفت های علمی و ادبی او را
سرعتمی بخشيد.
سيد
رضی از
بزرگترين
صاحبان فصاحت
و بلاغت بود
که از درکی
صحيح و ذوقی
سليم بهره
داشت. او در 9 سالگی چنان مهارتی
در شعر از خود
نشان داد که
باعث شگفتی
همگان گرديد.
وی در 30 سالگی کُل قرآن را در
مدت کوتاهی حفظ
نمود. همه
خلفای بنی
عباس را
غاصبان خلافت
و ولايت و
حکومت اسلامی می دانست و با
اشعار خود سعی در بيان
حقايق و طرح
عقايد انقلابی
خود داشت. او
در کنار
فعاليت های
سياسی به تدريس و
تاليف همت
گماشت و
شاگردانی
فاضل و آثاری
ماندگار از
خود به جای
گذاشته است.
شیخ طوسی ،
مفید نیشابوری ،
مهیار دیلمی و
ابوالحسن
هاشمی و ... از
شاگردان سید
رضی و معانی
القران، تلخیص
البیان عن
مجازات
القران از
جمله تالیفات
اوست. شریف رضی
در اقدامی بی
نظیر، کلمات،
خطابه ها،
نامه ها و
مواعظ امام علی(ع)
را گردآوری
کرد و کتابی
با نام نهج
البلاغه به
جامعه بشری
اهدا نمود.
سید رضی
اولین کسی است
که مکانی برای
تحصیل طلاب
علوم دینی تهیه
کرد و آن را
دارالعلم نامید.
سید رضی از
جمله علمای
جامع شیعه است
که در زمینه
های مختلف علمی
و اسلامی،
مجتهد مسلم و
صاحب نظر بود
و در شعر و ادبیات
عرب هماور
نداشت.
سرانجام سید
رضی این عالم
شهیر اسلامی
در محرم سال 406 ق
در سن 47 سالگی
رحلت فرمود. بدن
مطهر ایشان را
پس از تشییعی
با شکوه در
منزلش به
امانت به خاک
سپرده و بعدها
به حرم امام
حسین(ع) در
کربلا منتقل
کردند.
(منبع:
بنقل از سایت
مذهبی- فرهنگی
و اجتماعی/
نوشته مجید
غفوری)
...... ......... ............
............... .................. ......................
سیّد
رضی (شریف رضی)
موسس
اولین
دانشگاه
اسلامی
(از 359
تا 406 هجری قمری)
از سایت
راسخون
ابوالحسن
محمد بن الحسین
الموسوی
ابوالحسن
محمد بن الحسین
الموسوی،
معروف به سید
رضی و شریف رضی،
در سال 359 قمری در
محله شیعه نشین
كرخ بغداد، دیده
به جهان گشود.
خاندان سید رضی
همگی از
بزرگان دین و
عابدان و
زاهدان
روزگار بودند.
پدر و مادر سید
رضی هر دو از
سادات علوی و
از نوادگان
حضرت سیدالشهداء(ع)
هستند. نسبت
شریف رضی از
جانب پدر به
امام هفتم حضرت
امام موسی
کاظم(ع) میرسد
و به همین
خاطر است که
او را موسوی میخوانند.
مقام
علمی
عدهای
از دانشمندان
بزرگی که سید
رضی نزد آنان
به كسب علم
پرداخته است،
عبارتاند از:
ابواسحاق
ابراهیم بن
احمد طبری فقیه
و ادیب كه سید
رضی قرآن را
در دوران كودكی
نزد وی آموخت.
ابوعلی فارسی
نحوی. ابوسعید
سیرافی نحوی
كه مسند قضاوت
بغداد را نیز
به عهده داشت.
قاضی
عبدالجبار
بغدادی ادیب و
اهل حدیث.
عبدالرحیم بن
نباته که
مرحوم رضی
مقداری از
فنون شعر را
از وی آموخت.
ابوالقاسم عیسی
بن علی بن عیسی
بن داوود بن
جرّاح لغت
شناس و محدث.
ابومحمد هارون
تلعكبری فقیه
و صاحب كتاب
جوامع در علوم
دین و
ابوعبدالله
محمد بن محمد
بن نعمان
مشهور به شیخ
مفید. اما
شاگردان
مرحوم سید رضی
بسیارند و همگی
از علمای بزرگ
و کمنظیر
عالم تشیع میباشند،
که در اینجا
به چند تن از
آنان اشاره میکنیم:
سید عبدالله
جرجانی، شیخ
محمد حلوانی،
شیخ جعفر دوریستی،
شیخ طوسی،
احمد بن علی
بن قدامه
مشهور به ابن
قدامه،
ابوالحسن
هاشمی، مفید نیشابوری،
ابوبكر نیشابوری
خزاعی، قاضی
ابوبكر عكبری،
مهیار دیلمی
و... .
اما
آثار این فقیه
ادیب نیز
درخور تحسین
است که
عبارتند از: تلخیص
البیان عن
مجازات
القرآن، حقایق
التأویل فی
متشابه التنزیل،
معانی
القرآن، خصایص
الائمه، الزیادات
فی شعر ابی
تمام، تعلیق
خلاف
الفقهاء،
كتاب مجازات
آثار النّبویّه،
تعلیقه بر ایضاح
ابی علی، الجیّد
من شعر ابی
الحجاج، زیادات
فی شعر ابی
الحجاج،
مختار شعر ابیاسحق
الصّابی، دیوان
اشعار و نهج
البلاغه.
نهج
البلاغه
سيدرضی
با حشر و نشر
عالمان اهل
سنت به اين
نتيجه رسيد كه
در كنار قرآن
و سنت گويا
امامت از ياد
رفته است. از
اينرو تصميم
گرفت جايگاه
امامت را بر
همگان عيان سازد.
او خود اینگونه
میگوید: "عدهای
از دوستان از
من خواستند كتابی
تأليف كنم كه
سخنان
برگزيده امیرالمومنین
علی(ع) در تمام
فنون در آن
گرد آيد.
خواسته آنان
را اجابت كردم
و اين كار را
شروع نمودم، در
حالی كه يقين
داشتم سود و
نفع معنوی آن
بسيار است و
به زودی همه
را تحت سيطره
خود قرار
خواهد داد." سيد
رضی گرچه فقیه
بوده است ولی
مردی اديب،
شاعر و
سخنشناس نیز
هست. او شيفته
سخنان علی(ع) بود و به
خاطر همين
شيفتگی كه به
ادب و به
كلمات امام علی(ع)
داشته است
بيشتر از
زاويه فصاحت و
بلاغت و ادب
به سخنان مولی
مینگريسته و
به همين جهت
در انتخاب
آنها اين خصوصيت
را در نظر
گرفته است يعنی
آن قسمتها
بيشتر نظرش را
جلب میكرده
است كه از
جنبه بلاغت
برجستگی خاص
داشته است و
از اين رو نام
مجموعه منتخب
خويش را "نهج
البلاغه"
نهاده است.
موسس
اولین
دانشگاه
اسلامی
سيد رضی
علاوه بر
نقابت، اميری
حاجيان و
قضاوت در
مظالم را نيز
به عهده داشت و
از جايگاه
معنوی والايی
برخودار بود. ولی
باز هم در
انديشه
پيشرفت و غنای علمی
شيعه، به
تدريس طلاب
جوان میپرداخت.
او با فهمی که
داشت متوجه شد
که تربيت پراكنده
طلاب به سود
اسلام و تشيع
نيست و بايد
جايی را به
عنوان محل
استقرار علمی قرار
دهد. مرحوم شریف
رضی با آنكه
از تمكن مالی
زيادی
برخوردار
نبود امّا با
تلاش فراوان خانهای
تهيه كرد كه
محل رفت و آمد
عالمان و طلاب
جوان و مشتاق
علم شد و در
همين خانه
نيازمندیهای
طلاب رفع میگرديد.
سيدرضی نام
دانشگاه خود
را
"دارالعلم"
گذاشت و برای
آن، كتابخانه
و خزانهای با
كليهي وسايل
تهيه كرد و به
هر كدام از طلاب كليدی داد
تا هرگاه
محتاج باشند
در انتظار
انباردار
نمانند و خود
نياز خويش را برآورند. دانشگاه
سيد رضی دهها
سال قبل از
تأسيس مدرسه
نظاميه بغداد
بوده است و
لذا دانشگاه
او اولين
دانشگاه
اسلامی است.
از
نگاه اهل سنت
عبدالملك
ثعالبی، شاعر
معاصر سید رضی
در كتاب یتیمه
الدهر مینویسد:
"تازه وارد ده
سالگی شده بود
كه به سردون
شعر پرداخت.
او امروز سرآمد
شعرای عصر ما
و نجیبترین
سروران عراق و
دارای شرافت
نسب و افتخار
حسب، و ادبی
ظاهر و فضلی
باهر و خودداری
همه خوبیهاست."
خطیب بغدادی
در تاریخ
بغداد میگوید:
"رضی كتابهایی
در معانی قرآن
نگاشته است كه
مانند آن كمتر
یافته میشود."
ابن تَغریبردی
در النجوم
الزاهره
آورده است: "سید
رضی موسوی،
عارف به لغت و
احكام و فقه و
نحو و شاعری
فصیح بود. او
همّتی عالی
داشت و دیندار
بود. او و پدرش
و برادرش پیشوای
شیعیان
بودند."
وفات
سیّد رضی
سید
رضی در ششم
ماه محرم سال 406
قمری در سن 47
سالگی در
بغداد چشم از
جهان فروبست و
عالم تشیّع را
در غم و ماتم
فرو برد.
آوردهاند
برادرش سید
مرتضی
استوانه علم و
تقوا و سیاست
از درگذشت
مرموز و
ناگهانی
برادرش چنان
متأثر و متأسف
شد كه تاب دیدن
جنازه او را نیاورد
و از شدت حزن و
اندوه به حرم
مقدس كاظمین(ع)
پناه برد. سرانجام
جنازه مرحوم سید
رضی تشییع شد
و فخرالملك وزیر
بر جنازه او
نماز خواند. پیكر
پاک آن عالم
اندیشمند در
خانهاش به
صورت امانت
دفن و بعدها
به حرم امام
حسین(ع) منتقل
شد.
منابع
نویسنده:
- نامه
جامعه، شماره
هفدهم.
- سید
رضی، سید
محمدمهدی
جعفری.
- سید
رضی مؤلف نهج
البلاغه، علی
دوانی.
-
سيدرضي بر
ساحل نهج
البلاغه،
محمد ابراهیمنژاد.
(گردآوری
و تنظیم: سید
محمد
ناظمزاده قمی
از سایت پایگاه
خبری، تحلیلی
اهل بیت علیهم
السلام)
.................. ................. ............... ............... ............
با
تشکر از سایت
مذهبی- فرهنگی
و اجتماعی و
مجید غفوری و
سایت پایگاه
خبری تحلیلی
اهل بیت علیهم
السلام و سید
محمد ناظم
زاده قمی و سایت
راسخون/ سایت
خانه و خاطره/
سروش آذرت/
آذرماه 1390 خورشیدی/
2011 میلادی/